Түйенің күштілігі,төзімділігі сияқты қасиеттеріне қарай қалай атайды?

Түйе малының жалпы атауы – шалқұйрық

Түйенің күштілігі, төзімділігі менг жасына қарай атаулары  :

Айыр түйе – екі өркешті түйелердің жалпы атауы.

Нар түйе – жалғыз өркешті түйелердің жалпы атауы.

Бота, көшек – түйе төлінің жалпы атауы, інгеннің жасқа толмаған төлі.

Нарбота – аруананың жасқа толмаған төлі.

Тайлақ – екі жасқа дейінгі төл.

Сүттайлақ – қысыр қалған інгендердің емізіп жүрген былтырғы ботасы не енесі боталауға бірер ай қалғанша емген тайлақ.

Бүлдіршгін – үш жасқа шығар қайымаған ұрғашы түйе.

Құнанша – үш жасар ұрғашы түйе.

Дөненше – төрт жасар ұрғашы түйе.

Тығыршын – төрт жасқа шығар қайымаған ұрғашы түйе.

Соқтан – төрт жасқа шығар еркек пішпе түйе.

Буыршын – аруана мен үлектен туған төрт жасар жас бура, інген бұзар.

Атан – ақталған, кексе ірі айыр түйе.

Атанша – айыр түйенің бес жасқа дейінгі ақтасы.

Інгенше – бес жасқа жетпеген, боталамаған ұрғашы айыр түйе.

Мая – жалғыз өркешті түйенің аналығы.

Аруана – жалғыз өркешті таза тұқымды аналық.

Тұмса – алғаш боталаған інген не мая.

Нар – 1. Жалғыз өркешті түйенің жалпы атауы.

         2. Жалғыз өркешті піштірілген еркек түйе,

Нарша – жас нар.

Үлек – жалғыз өркешті түйенің таза тұқымды аталығы.

Бура – айыр түйенің таза тұқымды аталығы.

Алаша – інген мен жабайы бураның тұқымы.

Жампоз – інген мен бураның асыл тұқымды таза ұрпағы.

Біртума – таза тұқымды үлек пен інгеннің не таза тұқымды бура мен аруананың бірінші ұрпағы.

Түс айыр – таза тұқымды бура мен інгеннің бірінші ұрпағы.

Ләкір – таза қанды бура мен аруанадан туған ұрпақ.

Әле нар – таза қанды үлек пен аруананың ұрпағы.

Қоспақ – інген мен үлектен туған будан. Өркешінің ұшы ғана айыр.

Балқоспақ – мая мен бурадан туған будан. Айыр түйеге ұқсас.

Арақоспақ – таза тұқымды бура мен мырзақоспақ не балқоспақ інгеннің тұқымы.

Мырзақоспақ – балқоспақ пен бурадан туған будан.

Нар қоспақ – аруана мен бураның буданы.

Қырысты қоспақ – үлек пен мырзақоспақтың буданы.

Жарбай – мая мен үлектен туған екінші ұрпақтың буданы.

Жөң – мая мен үлектен туған буданның екінші ұрпағы.

Жөңбай – жөңнің ақта етілмеген бурасы.

Күрт – жөң мая мен үлектен туған будан.

Кердері – біртума мая мен үлектің екінші ұрпағы, жөңмая мен үлектің үшінші ұрпағы.

Кезнар – қоспақ інген мен үлектің ұрпағы.

Қылағай – қоспақ інген мен бурадан туған әлсіз осал тұқым.

Қылқи – жампоз мая мен таза тұқымды үлектің төртінші ұрпағы.

Қалбағай – қылағай інген мен үлектің буданы.

Оқбақ – таза тұқымды үлек пен қалбағай інгеннің буданы.

Бекбатша – бура мен аруанадан туған будан.

Қолбатша – үлек пен інгеннен туған будан.

Жөнек – бекбатша не қолбатша бура мен аруананың не жампоз інгеннің ұрпағы.

Шау түйе – қартайған, күші қайтқан, мініс пен жүк көтеруден қалған кәрі түйе.

Желмая – жалғыз өркешті жүйрік түйе. Асан қайғы баба мінген деген аңыз бар.

Ала көпен - әле түйе, шалқұйрық.

Түйенің түстері

Ақ (атан), боз (інген), сары (тайлақ), қызыл (нар), қараша (қоспақ), қара (бура), қоңыр (мая).