написать краткое содержание - Табиғатты аялап, қызықтарын көребілген халқымыз табиғат заңдылықтары мен си- қырлы сырын да жақсы білген. «Ай қораланса, арбанды сайла, күн қораланса, күрегіңді сайла», — деп, күн райының құбылуын Ай бетіне, Күн жүзіне, жұлдыздарға қарап болжа- ған. Ай шалқайып туса: «Өзіне жайлы, шаруаға жайсыз», - деп, ол айда жауын-шашы- ны мен желі көп, құбылмалы ауа райы болатынын алдын ала біліп, күнделікті тұрмыста қолдана білген. «Түнде жұлдыз жиі көрінсе, күндіз ашық болады», «Жатқанға дейін Үркер жамбаска келсе, жаз шықпағанда несі калды?» - деп, көктемнің келуіне байланысты ауа райының құбылыстарын күні бұрын болжап, жыл мезгілдерінің кезеңдерін айқындаған, жақсылыққа жадырап, әсем табиғатты әдеппен қорғаған. ​

Ответ:

Бу мәтінде, халық кезінде табиғатты алғашқы күн жатқан даналыққа жатасын айтушы айтылған. Олар ай және күннің жақсы жанақтылығы мен табиғат заңдылықтарын білген. Олардың мәні: "Ай қораланса, арбанды сайла, күн қораланса, күрегіңді сайла" деп, ай және күнге құбылу ұсынулары. Ай шалқайып тусады және оның табиғатты құбылуларын біледі. Ол "Өзіне жайлы, шаруаға жайсыз" деп айта алады, айды алғанда жел жасы, күн айдайы, құбылмалы ауа райыны анықтайды. Олар ауа райының кұбылуына байланысты ай және күннің жақсы жанақтылығын сақтап, тұрмысқа олар күнні күнделікті пайдалануға қолдана біледі. Ай мен күннің қарым-қатарынан ауа райының құбылыстарын тұрмыс ішіне айтып, оның жыл мезгілдерінің айқындауы мен жақсылыққа жаратуы туралы сөздер жатады.